Η 17η Νοεμβρίου 2019 θεωρείται πλέον από πολλούς επιστήμονες ως η ημέρα που καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα κορονοϊού σε άνθρωπο, πολύ πριν ο πλανήτης μάθει τι σημαίνει SARS-CoV-2, lockdown, ΜΕΘ και παγκόσμια πανδημία. Την ώρα που στην Ελλάδα η επικαιρότητα περιστρεφόταν γύρω από τις εκδηλώσεις για το Πολυτεχνείο, στην επαρχία Χουμπέι της Κίνας οι γιατροί έβλεπαν κάτι που «πάγωσε» το αίμα όσων γνώριζαν: έναν 55χρονο με μυστηριώδη πνευμονία, η οποία δεν έμοιαζε με τίποτα από όσα είχαν αντιμετωπίσει μέχρι τότε.
Ο ιός που κυκλοφορούσε «σιωπηλά»
Σύμφωνα με διαβαθμισμένα έγγραφα κινεζικών αρχών που διέρρευσαν μήνες αργότερα, ο άνδρας της 17ης Νοεμβρίου 2019 θεωρείται το πρώτο ύποπτο περιστατικό για SARS-CoV-2. Από εκείνη την ημέρα έως το τέλος του έτους καταγράφηκαν 266 περιστατικά «πνευμονίας άγνωστης αιτιολογίας» στη Χουμπέι, τα οποία τότε αντιμετωπίστηκαν ως ασύνδετα μεταξύ τους. Οι γιατροί παρατηρούσαν ένα παράξενο κλινικό μοτίβο, ενώ θεραπείες για κοινές λοιμώξεις δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα.
Τα πρώτα σήματα κινδύνου στη Γουχάν
Την ίδια περίοδο, νοσοκομεία της Γουχάν άρχισαν να ενεργοποιούν εσωτερικούς συναγερμούς λόγω πολλών ασθενών με βαριά αναπνευστικά προβλήματα. Κορυφαίοι γιατροί υποστήριξαν αργότερα ότι ήδη από τον Νοέμβριο 2019 υπήρχαν ενδείξεις πως «κάτι νέο» κυκλοφορούσε. Ορισμένα δείγματα ασθενών που στάλθηκαν για ανάλυση τον Δεκέμβριο ταυτοποιήθηκαν αργότερα ως SARS-CoV-2, όμως τότε κανείς δεν μπορούσε να ανακοινώσει επισήμως τι ακριβώς είχαν στα χέρια τους.
Γενετικές εξετάσεις που αποκάλυψαν την αλήθεια
Έρευνες κινεζικών και διεθνών εργαστηρίων (Wuhan Institute of Virology, Κέντρο Ελέγχου Νόσων Γουχάν, Imperial College, University College London, Oxford) έδειξαν πως ο ιός είχε ήδη υποστεί αλλαγές, πράγμα που αποκαλύπτει πως κυκλοφορούσε «αρκετές εβδομάδες» πριν εντοπιστεί επίσημα. Με απλά λόγια, ο παγκόσμιος εφιάλτης είχε ξεκινήσει, αλλά κανείς δεν το είχε ακόμα αντιληφθεί.
Γιατί καθυστέρησε η αναγνώριση του κινδύνου
Η καθυστέρηση προήλθε από τρεις λόγους:
-
Δεν υπήρχαν διαγνωστικά τεστ,
-
τα περιστατικά ήταν σποραδικά και μη ομοιόμορφα,
-
οι τοπικές αρχές φοβήθηκαν την αρνητική δημοσιότητα και προειδοποιούσαν γιατρούς να μη «διασπείρουν φήμες».
Ο γιατρός Λι Γουενλιάνγκ ήταν από τους πρώτους που μίλησαν για έναν άγνωστο νέο ιό. Αντί για αναγνώριση, του έγινε επίπληξη από την αστυνομία της Γουχάν. Λίγο αργότερα πέθανε από COVID-19.
Ο ΠΟΥ και οι πρώτες επίσημες ανακοινώσεις
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξακολουθεί να αναγνωρίζει ως «πρώτα επιβεβαιωμένα κρούσματα» εκείνα του Δεκεμβρίου 2019, επειδή ήταν τα πρώτα που τεκμηριώθηκαν εργαστηριακά. Η ενημέρωση του ΠΟΥ από την Κίνα έγινε στις 31 Δεκεμβρίου 2019 — έναν μήνα αφού τα νοσοκομεία της Γουχάν έβλεπαν καθημερινά κρούσματα που «δεν έμοιαζαν με τίποτα γνωστό».
Ένας ιός που σκότωσε πάνω από 10 εκατομμύρια ανθρώπους
Η πανδημία που ξεκίνησε σιωπηλά εκείνο το φθινόπωρο σάρωσε ολόκληρο τον πλανήτη. Επίσημα, 7 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από COVID-19, όμως ανεξάρτητες επιστημονικές αναλύσεις ανεβάζουν τον αριθμό σε πάνω από 10 εκατομμύρια. Στην Ελλάδα, οι απώλειες έφτασαν περίπου τις 38.000.
Το ερώτημα πλέον είναι αν τα κράτη έμαθαν από την πιο καταστροφική υγειονομική κρίση του αιώνα. Η πραγματική άμυνα δεν είναι μόνο τα εμβόλια, αλλά η άμεση αναγνώριση κινδύνου, η ταχύτητα ενημέρωσης, η διαφάνεια, η διεθνής συνεργασία και η ανάληψη αποφάσεων πριν γίνει το κακό μη αναστρέψιμο. Η «επόμενη φορά» είναι δεδομένη. Το θέμα είναι αν ο κόσμος θα προετοιμαστεί καλύτερα.
