Ένας φοιτητής από τη Θεσσαλονίκη, ο Μενέλαος Ράπτης, κατάφερε κάτι που θα ζήλευαν και επαγγελματίες αστρονόμοι: με τη στήριξη της NASA και την πρόσβαση στο τηλεσκόπιο James Webb, ανακάλυψε δύο νέους γαλαξίες και ανίχνευσε για πρώτη φορά οξυγόνο σε τόσο μακρινό Σύμπαν.
Η ανακάλυψή του δημοσιεύθηκε στο κορυφαίο περιοδικό The Astrophysical Journal Letters, με τίτλο «CECILIA: Ultra-Deep Rest-Optical Spectra of Faint Galaxies at Cosmic Noon».
Αναπνέοντας στο ξεκίνημα του Σύμπαντος
Ο νεαρός φοιτητής του Franklin & Marshall College στις ΗΠΑ δηλώνει:
«Για πρώτη φορά, ανιχνεύσαμε οξυγόνο σε τόσο μακρινούς και μικρούς γαλαξίες. Είναι σαν να βλέπουμε το Σύμπαν να παίρνει την πρώτη του ανάσα».
Οι γαλαξίες αυτοί ανήκουν στην περίοδο που οι επιστήμονες αποκαλούν «κοσμικό μεσημβρινό» – δηλαδή, την εποχή του Σύμπαντος περίπου 12 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Εκεί όπου γεννήθηκαν τα πρώτα χημικά στοιχεία που καθόρισαν την εξέλιξη του Σύμπαντος και κατ’ επέκταση, της ζωής.
Από τη Θεσσαλονίκη στο διάστημα
Ο Μενέλαος, με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη, κατάφερε με εξάμηνο εντατικής μελέτης να αποκτήσει τις απαιτούμενες γνώσεις σε αστροφυσική και προγραμματισμό, για να ενταχθεί σε ομάδα ερευνητών. Κάτι που συνήθως χρειάζεται χρόνια σπουδών.
Η NASA δεν χρηματοδοτεί εύκολα, ούτε προσφέρει πρόσβαση στο κορυφαίο διαστημικό της εργαλείο – το James Webb Space Telescope – χωρίς ουσιαστικό λόγο. Στην περίπτωση του Μενέλαου, όχι μόνο υπήρξε λόγος, αλλά και σπουδαία αποτελέσματα.
«Η ύπαρξή μας είναι ένα θαύμα»
Ο ίδιος ο φοιτητής αναστοχάζεται:
«Μελετώντας το Σύμπαν, συνειδητοποιείς πόσο μικροί είμαστε. Και όμως, το θαύμα του να υπάρχουμε ξεπερνά τη φαντασία. Είναι σαν να ανακαλύπτεις την προϊστορία των πάντων».
Όπως ένας αρχαιολόγος σκάβει για να βρει την ιστορία της ανθρωπότητας, έτσι κι εκείνος κοιτά πίσω στον χρόνο, δεκάδες δισεκατομμύρια χρόνια.
Η ασήμαντη αλλά θαυμαστή ανθρωπότητα
Ο Μενέλαος ξεκίνησε να αναρωτιέται για την ύπαρξη και το Σύμπαν από τα 10 του χρόνια. Τότε άρχισε να σκέφτεται τα ερωτήματα που απασχόλησαν φιλοσόφους, μαθηματικούς και αστρονόμους επί αιώνες: Πώς ξεκίνησαν όλα; Πού τελειώνει το Σύμπαν; Είμαστε μόνοι;
Το σύμπαν παραμένει ένα απειροελάχιστο μυστήριο. Ο θάνατος άστρων, οι συγχωνεύσεις γαλαξιών, η βαρυτική κατάρρευση στις μαύρες τρύπες… όλα αυτά συμβαίνουν συνεχώς και μας θυμίζουν ότι ο δικός μας μικρός κόσμος είναι, ίσως, μόνο μια σπίθα.
«Κάποια μέρα, όταν ο κόσμος μας πάψει να υπάρχει, ίσως κάποιος άλλος πολιτισμός δει για λίγα δευτερόλεπτα μια ανεπαίσθητη λάμψη στον ουρανό και μετά το σκοτάδι. Ένα ακόμη αστρικό “αντίο” μέσα στον αιώνιο χρόνο του Σύμπαντος», λέει χαρακτηριστικά.