Γράφει ο Λυκούργος Χατζάκος
Για δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη, η έβδομη του Οκτώβρη ξημέρωσε σαν οποιαδήποτε άλλη ημέρα. Μια ημέρα για κάποιους σημαντική, για τους περισσότερους, απλώς μία επανάληψη της ρουτίνας.
Όμως, σε εκείνη τη στενή λωρίδα γης, στις ασιατικές ακτές της Μεσογείου—στη Γη όπου όλα ξεκίνησαν, τόσο για τους Χριστιανούς όσο και για τους Μουσουλμάνους—κάποιοι άνθρωποι ξύπνησαν για να συνεχίσουν να είναι ζωντανοί-νεκροί.
Είναι οι άνθρωποι που έχουν στοιχειωθεί από τις αναμνήσεις εκείνης της ημέρας προ δύο ετών, κάνοντας τη ζωή ανυπόφορη. Είναι οι γονείς που δύο χρόνια τώρα δεν έπαψαν να θρηνούν, που είδαν την Άνοιξη να φεύγει από τη ζωή τους για πάντα. Είναι εκείνοι που έθαψαν παιδιά, γονείς, αδελφούς, φίλους, γιατί κάποιοι ψυχοπαθείς επέλεξαν να επιτεθούν άνανδρα, ύπουλα σε ένα πάρτι νέων και σε ανυπεράσπιστους κατοίκους.
Σε εκείνη τη γιορτή, νέοι συγκεντρώθηκαν θέλοντας να υμνήσουν την αγάπη και τη ζωή. Ήταν εκεί για να ερωτευτούν, να διασκεδάσουν, να γελάσουν ή και να κλάψουν, μα πάνω απ’ όλα, ζούσαν.
Και μέσα σε αυτήν την αβάσταχτη κραυγή του πόνου, δύο πρόσωπα, δύο ονόματα —της Έντεν και της Σάνυ— αναδεικνύονται ως τα σύμβολα του χαμένου κόσμου. Η μία, ηρωίδα που επέλεξε τη θυσία, προκειμένου να προστατεύσει τους ανθρώπους για τους οποίους ήταν υπεύθυνη. Η άλλη, αθώα ψυχή που βρήκε τον τρόμο εκεί που έψαχνε τη μουσική, την ομορφια της ζωής και των νιάτων της. Οι ιστορίες τους είναι οι δύο όψεις της ίδιας τραγωδίας: του υπέρτατου ηρωισμού και της ανείπωτης αθωότητας. Στην μνήμη τους, και στην μνήμη όλων των θυμάτων αισθάνθηκα την ανάγκη να πω, σήμερα, δύο χρόνια μετά την ιστορία τους. Γιατί σε κάθε πλευρά υπάρχει πόνος. Απώλεια! Ίσως το φως που αχνοφαίνεται να λάμψει τελικά.
Ακούω σαν ηχώ τα λόγια του Γιτζάκ Ραμπίν να λέει «…λέμε σήμερα, με δυνατή φωνή: Φτάνει πια το αίμα και τα δάκρυα! Φτάνει πια!». . .
Εκείνος ο Οκτώβρης έφερε μαζί του όχι μόνο την αλλαγή της εποχής, αλλά και μια ρωγμή στην ψυχή του κόσμου. Στο Ισραήλ, δύο νεαρές γυναίκες, η Έντεν Αλόν Λέβι και η Σάνυ Λουκ, αντιπροσωπεύουν τις δύο πιο σπαρακτικές όψεις εκείνης της μοιραίας ημέρας: τον υπέρτατο ηρωισμό και την ανείπωτη αθωότητα.
Η Έντεν: Ηρωίδα στα 19, «Νταν η Δυνατή» για Πάντα
Στα 19 της, η λοχίας Eden Alon Levy (Έντεν Αλόν Λέβι), ή απλώς «Νταν» όπως τη φώναζαν οι φίλοι της, δεν ήταν απλώς μια στρατιώτης· ήταν ένας άνθρωπος-φάρος.
Το πρωί της 7ης Οκτωβρίου, βρισκόταν στην πύλη της βάσης του Ζικίμ. Όταν οι ορδές των τρομοκρατών επιτέθηκαν, η Έντεν δεν σκέφτηκε τον εαυτό της. Με μια πράξη αυτοθυσίας και ψυχραιμίας, έστειλε τον νεοσύλλεκτο που ήταν μαζί της να ειδοποιήσει τους άλλους νεοσύλλεκτους να προφυλαχθούν, ενώ η ίδια, μαζί με πέντε έμπειρους συναδέλφους της, ορθώθηκε εναντίον των οπλισμένων εισβολέων. Πολέμησε μέχρι την τελευταία σφαίρα. Η θυσία της επέτρεψε στους 90 νεοσύλλεκτους που ήταν υπό την επίβλεψή της να σωθούν.
Αν σήμερα ήταν εδώ, θα έκλεινε τα 21. Θα έψαχνε, όπως λένε οι γονείς της, έναν τρόπο να γιορτάσει τα γενέθλιά της «όχι υπερβολικά, γιατί δεν της άρεσε, αλλά ξεχωριστά». Όμως η Έντεν είναι πλέον «19 ετών για πάντα».
Οι Γονείς ψιθυρίζουν: «Τώρα είσαι μαζί μας κάθε δευτερόλεπτο, σε κάθε σκέψη και σε κάθε ανάσα. Είμαστε περήφανοι και μας λείπεις απεριόριστα.»
Η Φίλη της θρηνεί: «Νταν η Δυνατή μου, μου λείπουν τα μεγάλα, γαλάζια μάτια σου… Ήσουν ηρωίδα πολύ πριν την Έβδομη και άγγελος πολύ πριν φύγεις.»
Η μνήμη της Έντεν τιμήθηκε με τη δημιουργία ενός κήπου κοντά στο σπίτι της στο Σαρόν, ο οποίος ονομάστηκε, με έναν σπαρακτικό συνειρμό, «Κήπος της Έντεν» (Gan Eden). Το φως που σκόρπισε συνεχίζει να φωτίζει, «σαν χρυσόσκονη».
Η Σάνυ: Το Χαμόγελο της Αθωότητας που Σφραγίστηκε
Την ίδια στιγμή, σε έναν ανοιχτό χώρο χορού και ελευθερίας, στο φεστιβάλ Νόβα, ένα αθώο κορίτσι που γιόρταζε τη ζωή· η 22χρονη Γερμανοϊσραηλινή Shani Nicole Louk (Σάνυ Λουκ), tattoo artist και influencer, έγινε το παγκόσμιο σύμβολο του ανείπωτου φόβου και της βαρβαρότητας.
Η Σάνυ ήταν η επιτομή του “ελεύθερου πνεύματος”. Ζούσε στο Τελ Αβίβ, με καρδιά γεμάτη τέχνη και αγάπη για τη μουσική και τον χορό. Όπως είπε ο πατέρας της, Νισίμ Λουκ, η Σάνυ «δεν πίστευε ποτέ ότι υπάρχει κακό στον κόσμο». Αυτή η ψυχή της ειρήνης βρέθηκε στο μουσικό φεστιβάλ Supernova στο Ρεΐμ, έναν χορό αφιερωμένο στην ενότητα, ο οποίος διακόπηκε βίαια από τον τρόμο.
Ο Τελευταίος Χορός
Ο πατέρας της διηγήθηκε αργότερα ότι η κόρη του «έβλεπε το κακό μόνο για λίγα δευτερόλεπτα». Δυστυχώς, αυτά τα δευτερόλεπτα ήταν αρκετά για να επισφραγίσουν τη μοίρα της.
Η φρίκη δεν τελείωσε με τον θάνατό της.
Λίγες ώρες μετά την επίθεση, ένα βίντεο-σοκ έκανε τον γύρο του κόσμου: Το ελάχιστα ενδεδυμένο σώμα της Σάνυ, φαινομενικά νεκρό, περιφερόταν ως λάφυρο από μαχητές της Χαμάς στους δρόμους της Γάζας. Ήταν τα μοναδικά της τατουάζ και τα βαμμένα μαλλιά της που επέτρεψαν στη μητέρα της, Ρικάρντα, να την αναγνωρίσει, ξεκινώντας μια αγωνιώδη περίοδο εβδομάδων.
Ο θάνατος της Σάνυ επιβεβαιώθηκε επίσημα στις 30 Οκτωβρίου. Ο πατέρας της, σε μία δήλωση που αποπνέει σπαραγμό και αξιοπρέπεια, είπε ότι ήταν παρηγορητικό το ότι η κόρη του «μάλλον δεν υπέφερε». Η ψυχή της μπόρεσε να ησυχάσει πλήρως, επτά μήνες αργότερα. Τον Μάιο του 2024, οι ισραηλινές δυνάμεις ανάκτησαν τη σορό της, προσφέροντας στην οικογένεια τη δυνατότητα να αποχαιρετήσει την κόρη της και να «της επιτρέψει να αναπαυθεί».
Η Σάνυ δεν είχε όπλο, δεν είχε ρόλο να προστατεύσει κανέναν. Ήταν απλώς εκεί για τη μουσική, για την αγάπη. Αντιπροσωπεύει ό,τι πιο αγνό και εύθραυστο κόπηκε εκείνη την ημέρα, σφραγίζοντας την αθωότητα μιας ολόκληρης γενιάς.
Η Κληρονομιά του Πόνου και η Επιταγή της Ειρήνης
Η Έντεν και η Σάνυ. Δύο κορίτσια, δύο όψεις της ίδιας τραγωδίας: η μία, ηρωίδα που έσωσε ζωές, χαρίζοντας την δική της· η άλλη, αθώα ψυχή που χόρευε για την ελευθερία. Το δικό τους αίμα, το δικό τους τέλος, φέρνει μαζί του μια επιταγή που ξεπερνά τα σύνορα και τις θρησκείες.
Διότι, όπως το σώμα της Σάνυ έγινε σύμβολο του τρόμου, έτσι και ο θρήνος των γονιών της Έντεν πρέπει να ενωθεί με τον θρήνο κάθε μητέρας και πατέρα που έχασε το παιδί του — Ισραηλινού ή Παλαιστινίου.
Κάθε ζωή που χάνεται, είτε σε φεστιβάλ είτε στα ερείπια μιας βομβαρδισμένης συνοικίας, είναι ένας Κήπος της Έντεν που δεν πρόλαβε να ανθίσει. Είναι ένα χαμόγελο που έσβησε.
Η μνήμη αυτών των κοριτσιών και όλων των αθώων θυμάτων δεν πρέπει να γίνει καύσιμο για νέο μίσος. Πρέπει να γίνει το τείχος που θα σταματήσει την τυφλή βία και τον φανατισμό.
Οι κραυγές των ακραίων φωνών πρέπει να πνιγούν από την σιωπηλή, οδυνηρή αλήθεια του απλού, ανθρώπινου πόνου. Αυτή η αλήθεια δεν γνωρίζει σημαίες.
Η κληρονομιά τους, δεν είναι η θυσία για τον πόλεμο, αλλά η δέσμευση για την Ειρήνη.
Όχι άλλο αίμα. Η ζωή της Νταν και της Σάνυ, όπως και η ζωή κάθε αθώου παιδιού στην περιοχή, σε οποιαδήποτε πλευρά και αν ανήκει, μας φωνάζει ότι η μόνη νίκη είναι η κατάπαυση του κύματος του μίσους. Η μόνη απάντηση στο χάος είναι να χτίσουμε, επιτέλους, μια γέφυρα ειρήνης πάνω από τον ωκεανό του πόνου.