Όταν πριν από αρκετά χρόνια ο ιερέας της εκκλησίας στο χωριό Καλή του Δήμου Σκύδρας μίλησε από τον άμβωνα στους πιστούς για τη σημασία της συλλογής των τηγανέλαιων, εκείνοι ανταποκρίθηκαν άμεσα και σε λίγες μέρες άρχισαν να φέρνουν στην εκκλησία πλαστικά μπουκαλάκια με το υπόλοιπο των λαδιών που είχαν χρησιμοποιήσει στο μαγείρεμα. Δεκατρία χρόνια αργότερα, ο ίδιος ιερέας συνεχίζει να ευαισθητοποιεί το ποίμνιο για την προστασία του περιβάλλοντος και τα μπουκαλάκια με το τηγανέλαιο εξακολουθούν να μεταφέρονται στον ειδικό κάδο που τοποθετήθηκε στην εκκλησία από την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Ionian Recycle Hellas.
Την ίδια στιγμή, στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, τέσσερις ταβέρνες έχουν υιοθετήσει σχολεία και προσφέρουν τα χρησιμοποιημένα λάδια τους στην ανακύκλωση τηγανέλαιων, προσφέροντας το ανταποδοτικό όφελος (που είναι της τάξης των 35 με 40 λεπτών ανά λίτρο) για την αγορά ειδών που προσφέρονται σε σχολεία της περιοχής. Έτσι, το άχρηστο απόβλητο της κουζίνας δεν καταλήγει στο έδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα και γίνεται μπάλες και όργανα γυμναστικής για τα σχολεία αλλά και βιοκαύσιμο που παράγουν οι εταιρείες βιοκαυσίμων.
«Στην προσπάθειά μας να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο, η ανταπόκριση της εκκλησίας ήταν πολύ θετική. Στα τέλη του 2011 – αρχές του 2012 απευθυνθήκαμε στη Μητρόπολη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας και ο μητροπολίτης Ιωήλ συγκάλεσε σύναξη ενημέρωσης μητροπολιτών σε χώρο της Μητρόπολης. Παρέστησαν τότε σε αυτήν 360 ιερείς», αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο πρόεδρος της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚοινΣΕπ) Ionian Recycle Hellas, Διονύσης Κορσιάνος. Όταν μιλάει για τον ιερέα της Καλής, κάνει λόγο για έναν άνθρωπο με μεγάλες περιβαλλοντικές ευαισθησίες και επισημαίνει ότι ακόμη και μετά από τόσα χρόνια η προσπάθεια συνεχίζεται και οι άνθρωποι εξακολουθούν να ανταποκρίνονται στο κάλεσμά του.
Παράλληλα η ΚοινΣΕπ, στο πλαίσιο πιλοτικού προγράμματος υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, έχει ενημερώσει τα τελευταία 7,5 χρόνια 15.800 μαθητές σε 193 σχολεία στους Δήμους Παύλου Μελά, Κορδελιού Ευόσμου, Έδεσσας, Πέλλας, Σκύδρας και Αλμωπίας για τα οφέλη της ανακύκλωσης τηγανέλαιων ενώ συγκεντρώθηκαν συνολικά 75 τόνοι αποβλήτων. Σήμερα, στην όλη διαδικασία συμμετέχουν τα παραπάνω σχολεία, τέσσερις ταβέρνες και τρεις εκκλησίες, ενώ η προσπάθεια συνεχίζεται ώστε να πειστούν όλο και περισσότεροι άνθρωποι ότι το λάδι που απομένει από το τηγάνισμα ή το μαγείρεμα δεν θα πρέπει να καταλήγει στην αποχέτευση καθώς μπορεί να αξιοποιηθεί ως βιοκαύσιμο μετά την κατάλληλη επεξεργασία.
«Κάθε οικογένεια μπορεί να συλλέξει από 300 γραμμάρια έως ένα κιλό τηγανέλαιου τον μήνα. Αυτό μπορεί να συγκεντρώνεται σε ένα πλαστικό μπουκάλι που θα μεταφέρεται στους κάδους που έχουν τοποθετηθεί. Το λάδι αυτό μπορεί να έχει κομματάκια πατάτας, ψαροουρές ή άλλα υπολείμματα τροφών. Με ένα απλό σούρωμα μπορεί να μαζευτεί και στο τέλος οι εταιρείες βιοκαυσίμων το διαχειρίζονται με τον κατάλληλο τρόπο» σημειώνει ο κ. Κορσιάνος. Με τον τρόπο αυτό, όπως λέει, αποφεύγεται και η επαναχρησιμοποίηση ήδη χρησιμοποιημένων λαδιών από καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που μπορεί απλώς να συμπληρώνουν λάδι στις φριτέζες, αντί να το αλλάζουν.
Από την πλευρά της, η Ionian Recycle Hellas ελέγχεται από τον παγκόσμιο πιστοποιητή ISCC, που καλύπτει ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού βιοκαυσίμων, υιοθετώντας τη φιλοσοφία της αποφυγής επιστροφής των χρησιμοποιημένων λαδιών στη διατροφική αλυσίδα.
Από τη διαδρομή της ΚοινΣΕπ, ο πρόεδρός της στέκεται ιδιαίτερα στην περιβαλλοντική ευαισθησία των εκπαιδευτικών που στηρίζουν την προσπάθεια και θυμάται στιγμές κατά τις οποίες η διαδικασία της ανακύκλωσης τηγανέλαιων απέφερε αποτελέσματα από τα ανταποδοτικά οφέλη όπως η προμήθεια φωτοτυπικού χαρτιού σε σχολείο του Ευόσμου, η προσφορά υπολογιστών σε άλλα σχολεία και η συγκέντρωση τροφίμων για τα παιδικά χωριά SOS στο Πλαγιάρι Θεσσαλονίκης.
1900 εγγεγραμμένες ΚοινΣΕπ στην Ελλάδα – 192 στην Κεντρική Μακεδονία
Στο ίδιο πνεύμα, πολλές ακόμη Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις λειτουργούν στην Ελλάδα ως μηχανισμοί κοινωνικής καινοτομίας, μέσω της προώθησης της συνεργασίας, της ενίσχυσης της απασχόλησης και της προώθησης της βιωσιμότητας. Στη χώρα υπάρχουν αυτή τη στιγμή πάνω από 1.900 εγγεγραμμένες ΚοινΣΕπ που δραστηριοποιούνται σε τομείς από την κοινωνική φροντίδα έως την πολιτιστική και περιβαλλοντική προστασία, ενώ στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας βρίσκονται οι 192 από αυτές. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται το γνωστό Staramaki, που παράγει βιοδιασπώμενα καλαμάκια από φυσικά στελέχη σιτηρών, αντικαθιστώντας τα πλαστικά καλαμάκια μιας χρήσης, η Ecoroutes που διοργανώνει εκδρομές, περιβαλλοντικά παιχνίδια και δραστηριότητες στη φύση, και άλλες που ασχολούνται με το παιδικό παιχνίδι, τα τρόφιμα, το περιβάλλον κ.α.
«Το Staramaki είναι μια παραγωγική ΚοινΣΕπ που ιδρύθηκε το 2019 και παράγει καλαμάκι από στέλεχος σιταριού που πληροί όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά: δεν μουλιάζει, δεν αφήνει γεύση και είναι τελείως φυσικό προϊόν. Η αγορά το έχει δεχτεί ενώ η επιχείρηση δραστηριοποιείται στο χώρο της Horeca, δηλαδή του εξοπλισμού ξενοδοχείων και ειδών μαζικής εστίασης. Στις συνεργασίες της περιλαμβάνονται εκείνες με τη Nespresso, τη Nescafe και την Nestle» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής της επιχείρησης, Στέφανος Καμπέρης.
Πρόσκληση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για την ενίσχυση των κοινωνικών επιχειρήσεων
Πρόσφατα, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας γνωστοποίησε ότι η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ΕΚΤ+ Κοινωνική Καινοτομία + (ESF+ Social Innovation + Initiative) με προϋπολογισμό 197 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2021 – 2027, αποσκοπεί στην ενίσχυση και διάδοση καινοτόμων λύσεων μέσα από επιχορηγήσεις κοινωνικής καινοτομίας και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας.
«Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αναγνωρίζοντας τον σημαντικό ρόλο της κοινωνικής καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης στο οποίο στοχεύει, χρηματοδοτεί τις υφιστάμενες και υπό σύσταση κοινωνικές επιχειρήσεις μέσω των δράσεων στήριξης υφιστάμενων και νέων κοινωνικών επιχειρήσεων Κ.ΑΛ. Ο. (Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας)» όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά σε ενημερωτικό δελτίο του Μηχανισμού Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας, One Stop Liaison Office. Η επιχορήγηση αφορά στη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ίδρυση νέων επιχειρήσεων, τη δικτύωση, ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και υποστήριξη λειτουργίας θερμοκοιτίδων στην Περιφέρεια.
Ο προϋπολογισμός της νέας δράσης ανέρχεται σε 4 εκατ. ευρώ, ο επιχορηγούμενος προϋπολογισμός κάθε επενδυτικού σχεδίου μπορεί να ανέλθει έως 65.000 ευρώ, ενώ το ποσοστό επιχορήγησης ανέρχεται σε 100%. Μάλιστα, στην εν λόγω πρόσκληση η καινοτομία βαθμολογείται θετικά, αναδεικνύοντας τη σημασία της ανάπτυξης νέων και δημιουργικών λύσεων που ανταποκρίνονται σε κοινωνικές προκλήσεις και δημιουργούν νέες κοινωνικές σχέσεις ή συνεργασίες. Η δράση υλοποιείται με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΣΠΑ 2021- 2027) και η ημερομηνία λήξης της πρόσκλησης είναι η 30ή Απριλίου 2025.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Μηχανισμός Υποστήριξης Οικοσυστήματος Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας διοργανώνει το ερχόμενο διάστημα τρεις ενημερωτικές συναντήσεις στις Περιφερειακές Ενότητες Ημαθίας, Πέλλας και Πιερίας, με σκοπό να ενημερώσει τις επιχειρήσεις τους τόσο για την προαναφερόμενη πρόσκληση, όσο και για θέματα ενίσχυσης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας υπό το πρίσμα της καινοτομίας.
Να δοθεί έρεισμα και βήμα στους νέους
Την ανάγκη να δοθεί έρεισμα και βήμα στους νέους υπογραμμίζει, από την πλευρά του, ο κ. Κορσιάνος ώστε η σχετική πρωτοβουλία να έχει αποτελέσματα και να γίνουν βήματα στον τομέα της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας, τομέα στον οποίο, όπως λέει, η χώρα μας βρίσκεται πολύ πίσω σε σχέση με χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Αγγλία, το Βέλγιο και η Ισπανία. «Αν και το συνεταιριστικό κίνημα ξεκίνησε εδώ με τον Μαρίνο Αντύπα, στη συνέχεια μείναμε πίσω. Είναι ένας δύσκολος τομέας. Οι νέοι από την άλλη πλευρά έχουν γεμάτες μπαταρίες και ιδέες. Μπορεί να κάνουν τα λάθη τους όμως εμείς θα τους προφυλάξουμε ώστε να καταφέρουν να αλλάξουν τον κόσμο» προσθέτει.
Από την πλευρά του, ο κ. Καμπέρης σχολιάζει ότι «το μέλλον για το Staramaki είναι ευοίωνο αρκεί να υπάρξει η κατάλληλη στήριξη». «Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βρεθεί» σημειώνει, ωστόσο εκτιμά ότι «η κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα είναι σε βρεφικό επίπεδο και δεν μπορεί να σηκώσει μεγαλεπήβολα σχέδια». Με αφορμή τη δράση της Περιφέρειας και το ποσό που διατίθεται μέσω αυτής επισημαίνει: «για μια ΚοινΣΕπ που είναι μονάδα παραγωγής τα μηχανήματά μας ξεπερνούν αυτό το ποσό. Χρειαζόμαστε αρκετά πιο πολλά για να αναπτυχθούμε».