Έναν από τους πιο ηλικιωμένους πληθυσμούς στην Ευρώπη έχει η Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Eurostat, καθώς ο λεγόμενος δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων, που αποτυπώνει το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών σε σχέση με τα άτομα ηλικίας 20-64 ετών, ανερχόταν το 2020 στο 78,3%. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο δε, εκτιμάται ότι ο πληθυσμός ηλικίας άνω των 85 ετών θα έχει τριπλασιαστεί μέχρι το 2080 σε σχέση με τα επίπεδα του 2016.
Καθώς ο πληθυσμός στην Ευρώπη γηράσκει και το προσδόκιμο επιβίωσης μεγαλώνει, οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας αισθάνονται την ανάγκη να παραμείνουν ενεργά μέλη της κοινωνίας. Στο πλαίσιο των δράσεών του για την ενεργό γήρανση και την κοινωνική ενδυνάμωση των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας, το ΚΜΟΠ – Κέντρο Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας συμμετέχει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα TSITour, στόχος του οποίου είναι να συμπεριλάβει τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας στην τουριστική βιομηχανία ως τοπικούς αφηγητές. Μέσα από την αφήγηση ιστοριών (storytelling), η δράση TSITour δίνει στα άτομα αυτά τη δυνατότητα να εισέλθουν και πάλι ενεργά στην κοινωνία, αφηγούμενα γεγονότα και ιστορίες που ενδεχομένως να μην γνωρίζουν οι νεότερες γενιές.
Σε πρόσφατη εκδήλωση που διοργάνωσε το ΚΜΟΠ με θέμα «Η αφήγηση ιστοριών ως μέσο ενδυνάμωσης για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας», παρουσιάστηκε η δράση TSITour, καθώς και άλλες πρωτοβουλίες που υλοποιούνται από δήμους και φορείς με στόχο την ενδυνάμωση των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας και την ενεργότερη συμμετοχή τους στον κοινωνικό ιστό.
Η Δρ. Μυρτώ-Μαρία Ράγγα, Διευθύνουσα Σύμβουλος της 50και Ελλάς, παρουσίασε το πρόγραμμα Silver Guide, το οποίο υλοποιεί εδώ και περίπου έναν χρόνο ο οργανισμός με στόχο την παροχή τουριστικών υπηρεσιών φιλικών προς τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Όπως είπε η Δρ. Ράγγα, εκτιμάται ότι το ποσοστό ηλικιωμένων τουριστών στην Ευρώπη θα ανέλθει σε 26% το 2030 και σε 32% το 2050, ενώ έως το 2050, το ένα τρίτο της συνολικής τουριστικής δαπάνης θα προέρχεται από άτομα που θα έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους.
Μέσα από τη δράση Silver Guide, στόχος είναι να δημιουργηθούν ψηφιακά εργαλεία προκειμένου να αναπτυχθούν υπηρεσίες και προϊόντα που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες των τουριστών άνω των 55 ετών στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, θα αναπτυχθεί μια εύχρηστη πλατφόρμα στην οποία θα μπορεί ο ταξιδιώτης να αξιολογεί την εμπειρία που έχει, με απώτερο σκοπό να βελτιωθούν οι τουριστικές υπηρεσίες που παρέχονται στη χώρα μας και να γίνουν πιο φιλικές στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Στη συμβολή των Δήμων Περιστερίου και Χαλανδρίου στην κοινωνική ενδυνάμωση των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας αναφέρθηκαν από την πλευρά τους η κ. Ζωή Αμαξοπούλου, Εντεταλμένη Σύμβουλος Δημάρχου στα ΚΕ.ΦΙ. (πρώην Κ.Α.Π.Η.) του Δήμου Περιστερίου, και η κ. Ευγενία Κατούφα, Εντεταλμένη σύμβουλος στον τομέα Κοινωνικής Πολιτικής (οικογένεια, ισότητας των δύο φύλων, εθελοντισμός, Κ.Α.Π.Η.) του Δήμου Χαλανδρίου, αντίστοιχα.
«Τα Κέντρα Φιλίας είναι από τους πιο βασικούς θεσμούς των δήμων, με πολύ μεγάλη προσφορά στους πολίτες μας. Είναι υποχρέωση όλων μας και υποχρέωση του κράτους να μην σταματήσουν ποτέ να υπάρχουν», τόνισε η κ. Αμαξοπούλου, εξηγώντας πως στόχος είναι η παροχή βοήθειας και η ανάπτυξη δράσεων που δίνουν τη δυνατότητα στα μέλη να παραμείνουν ισότιμα και ενεργά μέσα στην κοινότητα. Όπως είπε, στα ΚΕ.ΦΙ. του Δήμου Περιστερίου λειτουργούν, μεταξύ άλλων, τμήματα αγωγής υγείας και πρωτοβάθμιας ιατρικής φροντίδας, νοσηλευτικής αγωγής, θεραπευτικής γυμναστικής και άσκησης μνήμης, καθώς και συμβουλευτικός σταθμός για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση της άνοιας.
Στις υπηρεσίες που προσφέρουν τα Κ.Α.Π.Η. του Δήμου Χαλανδρίου – όπως εξετάσεις υγείας, εκδρομές και διακοπές, ενημερωτικές ομιλίες για θέματα υγείας και σχέσεων, χορωδία, θεατρική ομάδα, Λέσχη Ανάγνωσης, μαθήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, μαθήματα κεντήματος και πλεξίματος, αλλά και η έκδοση εφημερίδας από τα μέλη τους – αναφέρθηκε από την πλευρά της η κ. Κατούφα.
Τη σημασία της προφορικής αφήγησης ιστοριών από ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, τόσο για τους ίδιους όσο και για τις νεότερες γενιές, επεσήμανε η κ. Νάση Σιαφάκα, Υπεύθυνη της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας που λειτουργεί στο Χαλάνδρι από το 2015, υπό την αιγίδα του Δήμου. «Ο αφηγητής κερδίζει σε αυτοεκτίμηση, ενισχύεται η αξιοπρέπειά του γιατί νιώθει σημαντικός», ενώ οι νεότερες γενιές έχουν την ευκαιρία να πάρουν κάτι από τη γνώση και την εμπειρία του, τόνισε η κ. Σιαφάκα, παρουσιάζοντας τη δράση και τα οφέλη της. Στόχος της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας είναι η διατήρηση της συλλογικής και της κοινωνικής μας μνήμης, ενώ απώτερος σκοπός της είναι η συνδρομή στην ίδρυση ενός διαδραστικού Μουσείου Μνήμης στο Χαλάνδρι, όπου ο καθένας θα μπορεί να καταθέτει τις δικές του μαρτυρίες, σημείωσε.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης, τοπικοί αφηγητές μοιράστηκαν με το κοινό ενδιαφέρουσες ιστορίες και αναμνήσεις τους από το «παλιό» Χαλάνδρι, ενώ στην εκδήλωση συμμετείχε και η Μικτή Πολυφωνική Χορωδία 60+ του Δήμου Χαλανδρίου.
Αφηγητές μεγαλύτερης ηλικίας μάς ξεναγούν σε τοπόσημα της περιοχής τους
Στο πρόγραμμα TSITour έλαβαν μέρος άνθρωποι ηλικίας άνω των 65 ετών, οι οποίοι μοιράζονται με τις νεότερες γενιές δικές τους ιστορίες, αναμνήσεις και άγνωστα περιστατικά της «παλιάς» Αθήνας, όπως αυτοί την έζησαν και τη θυμούνται.
Στο βίντεο που ακολουθεί, η Γεωργία Μποφυλάτου, μια ντόπια αφηγήτρια και συνταξιούχος εκπαιδευτικός, αφηγείται την ιστορία του 1ου Πρότυπου Λυκείου Αθηνών στο κέντρο της πόλης. Η κ. Μποφυλάτου αναφέρει ότι το κτίριο ήταν το σπίτι ενός διάσημου Έλληνα γιατρού το 1800, ενώ μοιράζεται και την προσωπική της εμπειρία από τη διδασκαλία στο ιστορικό αυτό σχολείο.
Ο Γιώργος Χριστοφιλόπουλος, ένας 85χρονος ντόπιος αφηγητής, μιλά για την ιστορία της πόλης του Περιστερίου στην Αθήνα και πώς από προσφυγικός συνοικισμός μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, έγινε ο τρίτος μεγαλύτερος δήμος της Αττικής.
Απώτερος στόχος της δράσης TSITour είναι η συνέχιση των αφηγήσεων ιστοριών, μέσα από βάσεις εθελοντών αφηγητών/τριών που θα δημιουργήσουν δήμοι και φορείς και τους/τις οποίους/ες θα αξιοποιούν σε διάφορες πολιτισμικές δραστηριότητες και περιηγήσεις.
Στο κανάλι του έργου TSITour στο YouTube είναι διαθέσιμα περισσότερα βίντεο από αφηγητές/τριες 65+.
