Η έλλειψη προσβασιμότητας στους δημόσιους χώρους, η ανάγκη για εκπαίδευση σε δεξιότητες καθημερινής διαβίωσης και η αντιμετώπιση της κοινωνικής απομόνωσης αποτελούν τον «πυρήνα» των προβλημάτων που βιώνουν οι πολίτες με οπτική αναπηρία. Προβλήματα που συνδέονται άμεσα με την εργασία και την πρόσβαση στην πληροφορία, με το ζητούμενο να παραμένει η ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνία.
Σήμερα, 15 Οκτωβρίου, τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα του Λευκού Μπαστουνιού, σύμβολο της αυτονομίας, της ασφάλειας και του δικαιώματος των ατόμων με οπτική αναπηρία στην ανεξάρτητη διαβίωση. Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε στις ΗΠΑ το 1964 και στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του 1990, υπενθυμίζοντας πως η ευαισθητοποίηση και η ισότητα πρέπει να είναι διαρκής, 365 ημέρες τον χρόνο.
Βαγγέλης Αυγουλάς: «Χρειαζόμαστε εθνική στρατηγική που να υποστηρίζει τον άνθρωπο»
Ο Βαγγέλης Αυγουλάς, τυφλός δικηγόρος και ιδρυτής της ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια», υπογραμμίζει την ανάγκη για εξειδικευμένη εκπαίδευση ώστε τα άτομα με οπτική αναπηρία να μάθουν να κινούνται με ασφάλεια, να συμμετέχουν ενεργά και να εντάσσονται στην κοινωνία.
«Ο αριθμός των εξειδικευμένων εκπαιδευτών είναι μονοψήφιος. Χρειαζόμαστε ανθρώπους, προγράμματα και υποδομές. Και μόλις 30 σκύλοι-οδηγοί λειτουργούν σήμερα σε όλη την Ελλάδα», επισημαίνει.
Ο ίδιος τονίζει ότι η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να γίνουν σύμμαχοι, εφόσον υπάρχει σωστή εκπαίδευση, ειδικά στις μικρές κοινότητες. Παράλληλα, ζητά κίνητρα στον ιδιωτικό τομέα για εργοδότηση ατόμων με αναπηρία και ενημέρωση στα σχολεία ώστε τα παιδιά να μάθουν να αγκαλιάζουν τη διαφορετικότητα.
«Δεν ήταν επιλογή μου να γεννηθώ τυφλός», λέει χαρακτηριστικά. «Αλλά μπορώ να επιλέξω πώς θα αντιμετωπίσω τη ζωή. Κάθε εμπόδιο, να το δούμε με άλλη ματιά».
Η ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια» έχει πραγματοποιήσει πάνω από 800 σχολικά προγράμματα και 315 εκπαιδεύσεις σε εταιρείες και φορείς, με στόχο τη συμπερίληψη και την καλλιέργεια κοινωνικής ευαισθησίας.
Άννα Μαρία Φώσκολου: «Η αναπηρία δεν σημαίνει ότι δεν είσαι λειτουργικός άνθρωπος»
Η Άννα Μαρία Φώσκολου, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος του Σωματείου «Αρωγή» στις Κυκλάδες, έχασε την όρασή της λόγω ιατρικού λάθους. Αν και το σοκ ήταν μεγάλο, δεν το έβαλε κάτω. Με σπουδές στο τουριστικό marketing και ενεργή δράση σε ευρωπαϊκά προγράμματα, σήμερα είναι εντεταλμένη δημοτική σύμβουλος στον Δήμο Τήνου και πρωτοπόρος στην ενημέρωση για την οπτική αναπηρία.
«Το οικογενειακό περιβάλλον είναι το παν. Μεγάλωσα με την αρχή ότι αν κάνεις λάθος, είναι λάθος — όχι γιατί είσαι τυφλή. Αυτό με έκανε δυνατή», σημειώνει.
Με την Αρωγή, οργανώνει ενημερωτικές δράσεις στα νησιά, μαθαίνοντας σε ανθρώπους ότι «η οπτική αναπηρία δεν είναι εμπόδιο». Παρά τις δυσκολίες χρηματοδότησης, η ομάδα της έχει καταφέρει να εκπαιδεύσει δεκάδες άτομα στις Κυκλάδες.
«Η σωστή ενημέρωση αλλάζει τον άνθρωπο», λέει. «Αν πας στα σχολεία και μιλήσεις στα παιδιά, θα σου θυμηθούν όσα είπες και θα τα μεταφέρουν στους γονείς τους».
Η ίδια οραματίζεται μια κοινωνία όπου η αναπηρία δεν θα ισοδυναμεί με αποκλεισμό, αλλά με διαφορετικό τρόπο ζωής και δύναμη ψυχής.
Ένα μήνυμα ελπίδας και αλλαγής
Η Παγκόσμια Ημέρα του Λευκού Μπαστουνιού δεν είναι απλώς μια ημερομηνία στο ημερολόγιο. Είναι υπενθύμιση ότι η προσβασιμότητα, η ισότητα και η αξιοπρέπεια δεν είναι «παροχές», αλλά δικαιώματα. Και οφείλουμε, ως κοινωνία, να τα διασφαλίσουμε.