Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα εφαρμόζει μια συστηματική στρατηγική επέκτασης στα παγκόσμια λιμάνια, με στόχο την οικονομική, εμπορική αλλά και γεωπολιτική ενίσχυση της θέσης της. Η πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» (Belt and Road Initiative) αποτελεί τον πυρήνα αυτής της πολιτικής, προωθώντας επενδύσεις σε υποδομές που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του Πεκίνου.
Ένα παγκόσμιο δίκτυο με πυλώνες Cosco & China Merchants
Μέσω των κρατικών κολοσσών Cosco και China Merchants, η Κίνα έχει αποκτήσει στρατηγικά μερίδια σε δεκάδες λιμάνια στην Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Μόνο η Cosco ελέγχει ή συμμετέχει ενεργά σε λιμένες όπως:
-
Ο Πειραιάς στην Ελλάδα
-
Η Βαλένθια και η Βαρκελώνη στην Ισπανία
-
Η Γένοβα στην Ιταλία
-
Η Ζέεμπρυγκε στο Βέλγιο
-
Το Αμβούργο στη Γερμανία
Αυτό το παγκόσμιο λιμενικό χαρτοφυλάκιο ενισχύει τη ροή κινεζικών προϊόντων, ιδιαίτερα σε μια περίοδο κατά την οποία η Ευρώπη ετοιμάζεται να δεχτεί «καταιγίδα» φθηνών κινεζικών εξαγωγών λόγω των αμερικανικών δασμών.
Η συμφωνία Hutchison – BlackRock και το κινεζικό φρένο
Τον Μάρτιο, η Hutchison Ports – εταιρεία με ρίζες στο Χονγκ Κονγκ – ανακοίνωσε πώληση 40+ λιμενικών τερματικών σταθμών σε κοινοπραξία με επικεφαλής την BlackRock και τη ναυτιλιακή MSC (οικογένεια Aponte). Το ύψος της συμφωνίας αγγίζει τα 23 δισ. δολάρια.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, το Πεκίνο επεμβαίνει παρασκηνιακά, επιχειρώντας να διασφαλίσει συμμετοχή της Cosco στη συμφωνία, προκειμένου να προστατεύσει την κινεζική επιρροή σε κρίσιμες υποδομές.
Η ευρωπαϊκή πρόκληση και η μάχη για τα λιμάνια
Περίπου τα μισά λιμάνια που παραχωρεί η Hutchison βρίσκονται στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αφρική, γεγονός που κάνει τη συμφωνία καθοριστική για τον γεωοικονομικό χάρτη της περιοχής. Η ΕΕ αντιμετωπίζει δίλημμα: Να αποδεχτεί την επέκταση κινεζικών κρατικών επιχειρήσεων ή να ενισχύσει τη δυτική επενδυτική παρουσία (μέσω BlackRock, MSC κ.ά.).
Η Cosco κατέχει ήδη το 51% του λιμένα Βαλένθια και έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για περαιτέρω εξαγορές στην Ισπανία, λόγω της στρατηγικής της θέσης στη Μεσόγειο και της άμεσης πρόσβασης στο κέντρο της Ευρώπης.
Παγκόσμιος έλεγχος σε αριθμούς
-
Οι 10 μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες διακινούν σχεδόν το 100% των εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως.
-
Η Cosco βρίσκεται στην 4η θέση παγκοσμίως, μετά τις MSC, Maersk και CMA CGM.
-
Στη Βαλένθια, η Cosco διακίνησε 5,47 εκατ. TEUs (2024), ξεπερνώντας ακόμα και τον Πειραιά.
Ισπανία: Στρατηγική είσοδος και διπλωματική στήριξη
Το ενδιαφέρον της Κίνας στην Ισπανία δεν περιορίζεται στο εμπόριο. Το 2018, ο Σι Τζινπίνγκ επισκέφθηκε τη Μαδρίτη – πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια – υπογράφοντας συμφωνίες αξίας 70 δισ. δολαρίων. Η Βαλένθια πλέον θεωρείται το «μεσογειακό κέντρο» της Cosco.
Μια νέα γεωοικονομική πραγματικότητα
Η μάχη για τον έλεγχο των λιμένων δεν είναι απλώς εμπορική. Είναι στρατηγική. Η Κίνα εδραιώνεται μέσω κρατικών επιχειρήσεων και μακροπρόθεσμων σχεδίων. Από την άλλη, οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις επιχειρούν να περιορίσουν την επιρροή του Πεκίνου μέσω επενδυτικών εργαλείων όπως η BlackRock.
Το ερώτημα παραμένει:
Ποιος τελικά θα ελέγχει τις πύλες του παγκόσμιου εμπορίου την επόμενη δεκαετία;