Το “παζάρι” των εξαιρέσεων: Πώς η Ελλάδα προσπαθεί να σώσει τη φέτα, το ελαιόλαδο και το κρασί από τους δασμούς των ΗΠΑ
Στο μικροσκόπιο του οικονομικού επιτελείου έχει μπει η πρόσφατη εμπορική συμφωνία ΗΠΑ–ΕΕ, καθώς η Ελλάδα επιχειρεί να εξασφαλίσει την εξαίρεση βασικών εξαγώγιμων προϊόντων από το νέο δασμολόγιο. Στην κορυφή της λίστας βρίσκονται εμβληματικά ΠΟΠ προϊόντα όπως η φέτα, το ελαιόλαδο, οι ελιές, το κρασί και το γιαούρτι — όλα με υψηλή αξία τόσο για την αγροτική παραγωγή όσο και για το εξαγωγικό αποτύπωμα της χώρας.
Παρά τη συμφωνία που — όπως επισημαίνει ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης — «αποτρέπει έναν εμπορικό πόλεμο», το οικονομικό επιτελείο δεν κρύβει την ανησυχία του. Με δεδομένο ότι ο προβλεπόμενος δασμός 15% θεωρείται ακόμα επιβαρυντικός, η Ελλάδα επιδιώκει να μειωθεί ή και να μηδενιστεί, τουλάχιστον για συγκεκριμένες κατηγορίες.
Στο παρασκήνιο των Βρυξελλών, κάθε κράτος-μέλος θα δώσει τη δική του μάχη. Η Ελλάδα, πέρα από τις συλλογικές ευρωπαϊκές διαβουλεύσεις, προετοιμάζεται για παράλληλες στοχευμένες κινήσεις, έχοντας επίγνωση πως άλλες χώρες, όπως η Γαλλία (σαμπάνια), θα υπερασπιστούν με σθένος τα δικά τους προϊόντα.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση εξετάζει εναλλακτικές αγορές για τις ελληνικές εξαγωγές — με Ινδία και Μέση Ανατολή να βρίσκονται σε περίοπτη θέση στις διπλωματικές και εμπορικές στρατηγικές επαφές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ είναι προς το παρόν ελαφρώς πλεονασματικό: Οι ελληνικές εξαγωγές προς την αμερικανική αγορά το 2024 ανήλθαν σε 2,4 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές από τις ΗΠΑ διαμορφώθηκαν στα 2,16 δισ.
Ειδική μελέτη του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής ρίχνει φως στις συνέπειες που ενδέχεται να έχουν οι νέοι δασμοί για την ελληνική οικονομία. Οι εξαγωγές συγκεκριμένων κλάδων — από τον αγροδιατροφικό τομέα μέχρι τον βιομηχανικό — κάλυψαν το 76% της συνολικής αξίας εξαγωγών προς τις ΗΠΑ το 2023. Στα πιο σημαντικά προϊόντα συμπεριλαμβάνονται: ελιές (100 εκατ. €), ελαιόλαδο (30 εκατ. €), φέτα (27 εκατ. €), κρασί (10 εκατ. €) και παρασκευασμένα φρούτα/λαχανικά (60 εκατ. €).
Το Γραφείο συστήνει στοχευμένη στήριξη στους κλάδους που πλήττονται περισσότερο, όπως μείωση μη μισθολογικού κόστους ή ενεργειακών δαπανών, ανακατεύθυνση εξαγωγών προς νέες αγορές και κατάρτιση προσωπικού για διατήρηση της ανταγωνιστικότητας.
Το μήνυμα Πιερρακάκη στην Ευρώπη
Ο Υπουργός δεν περιορίστηκε στις ΗΠΑ: «Δεν μπορούμε να μιλάμε για ενιαία ευρωπαϊκή αγορά όταν υπάρχουν ακόμα εσωτερικά εμπόδια που λειτουργούν σαν δασμοί» είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι οι στρεβλώσεις φτάνουν το 45% στη μεταποίηση και το 110% στις υπηρεσίες.
Το μήνυμα είναι σαφές: Η Ελλάδα δεν θα αρκεστεί σε ευχολόγια ούτε σε γενικόλογες ευρωπαϊκές υποσχέσεις. Θα διεκδικήσει συγκεκριμένες λύσεις — τόσο για την προστασία των παραγωγών όσο και για τη διατήρηση του πλεονεκτήματος των ποιοτικών, παραδοσιακών ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές.