Γράφει η Σάκουλα Σωτηρία
Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (1541-1614), γνωστός με το ισπανικό προσωνύμιο Ελ Γκρέκο, που σημαίνει ο Έλληνας, ήταν Κρητικός ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας της ισπανικής Αναγέννησης. Έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στην Ιταλία και συγκεκριμένα στη Βενετία αλλά και σε άλλα μέρη της ενετικής κυριαρχίας. Επηρεάστηκε υφολογικά από εκεί, μια και η τεχνοτροπία του, ουσιαστικά θεωρείται έκφραση της Βενετικής Σχολής, ενώ έχει και πολλά προσωπικά στοιχεία. Η αναγνώρισή του ως πρόδρομος της μοντέρνας τέχνης έγινε πολύ αργότερα κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, τότε επανεκτιμήθηκε και πλέον θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους όλων των εποχών.
Ο Θεοτοκόπουλος εκπαιδεύτηκε ως αγιογράφος και ίσως επηρεάστηκε μια και σε πολλούς πίνακες του υπάρχει διάχυτο το θρησκευτικό στοιχείο. «Ο Διαμερισμός των ιματίων του Χριστού» είναι το πρώτο σημαντικό έργο στο οποίο η εικονογραφία του Ελ Γκρέκο προέρχεται από τις βυζαντινές πηγές. Η σκηνή αυτή είναι φορτισμένη από υψηλή θεολογία. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος οργανώνει τον κόσμο του μέσα από την ένωση ουράνιου με επίγειου χώρου.
Όχλος με απειλητικά πρόσωπα, που είτε είναι απλοί πολίτες είτε ένστολοι, όμως όλοι χλευάζουν έναν άνθρωπο που βρίσκεται στο κέντρο, τον Ιησού. Εκείνος απλά στρέφεται προς τον ουρανό, προς το φως. Από αυτό το υπέροχο φως περιλούζεται ολόκληρος. Τα πόδια του, γυμνά και ταλαιπωρημένα, που όμως φαίνονται σαν να περπατούν στα σύννεφα. Το αριστερό του χέρι φαίνεται σα να θέλει να χαϊδέψει τον άντρα που προετοιμάζει τον Σταυρό που θα μαρτυρήσει, σαν να τον έχει ήδη συγχωρέσει. Το άλλο του χέρι βρίσκεται στο στήθος του, ενώ στον καρπό του έχει ήδη δεθεί το σχοινί.
Στο ιμάτιο του Ιησού, κυριαρχεί η κόκκινη απόχρωση, που δείχνει τη βιαιότητα, τη ταραχή, το αίμα, τη θυσία αλλά ακόμη και το θείο φως, το οποίο βρίσκεται έξω από κάθε λογική και ουσιαστικά αναβλύζει από το ίδιο το σώμα του. Μόνο έτσι μπορούσε να δείξει ο Ελ Γκρέκο τη δύναμη, τη λαμπρότητα και την υπεροχή του θεανθρώπου.
Ο Ελ Γκρέκο ζωγράφιζε πέρα από κανόνες, με καθοδηγητή την έμπνευσή του, λέγεται ότι τοποθέτησε το κόκκινο χρώμα σε συγκεκριμένα σημεία και πριν στεγνώσει το χρώμα, αφαιρούσε από τα σημεία που ήθελε να φωτίσει και έτσι δημιουργούσε μία άλλη διάσταση, γινόταν μεταφυσικό.
Αξίζει να αναφερθεί και το τι έχει γράψει ο ίδιος ο Οδυσσέας Ελύτης μέσα από το Ημερολόγιο ενός Αθέατου Απριλίου για αυτόν τον σπουδαίο ζωγράφο: “Kει που ανέβαινα το στενό, βρεμένο καλντερίμι – πάνε κάπου τρακόσια τόσα χρόνια- ένιωσα ν’ αναρπάζομαι «δια χειρός» Ισχυρού Φίλου, και πραγματικά, όσο να συνέλθω, έβλεπα να μ’ ανεβάζει με τις δύο γιγάντιες φτερούγες του ο Δομήνικος, ψηλά στους ουρανούς του τη φορά τούτη γιομάτους πορτοκαλιές και νερά μιλητικά της πατρίδας.”
