Γράφει η Άννα Καραπέτσα
Όποιος έχει ανέβει στο σανίδι γνωρίζει καλά πως όλα τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές στο μαγικό κόσμο του θεάτρου είναι υπέρ – μεγενθυμένα. Υπάρχει ένα μυστηριακό κλίμα την ώρα που παίζουν οι ηθοποιοί, το οποίο είθισται να μαγνητίζει το κοινό αλλά όταν σβήνουν τα φώτα τα πέντε βασικά συναισθήματα, η λύπη, ο θυμός, η χαρά, ο φόβος, η αγάπη και η χαρά προσλαμβάνουν ασυνήθεις, εξωπραγματικές διαστάσεις..η σεμνοτυφία αφορίζεται, οι αστικές συνήθειες προκρίνονται ψευδεπίγραφες και κομφορμιστικές.. τα λάθη αγκαλιάζονται (γιατί οι αγκαλιές όπως και τα πισώπλατα μαχαιρώματα επί αλλά και εκτός σκηνής δίνουν και παίρνουν..σε ένα μάθημα υποκριτικής κάποιος σπουδαίος γαλουχημένος στο Πανρωσικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου σκηνοθέτης εμποτισμένος με στανισλαφσκικές ιδέες είχε υποστηρίξει ένθερμα την ώρα του μαθήματος υποκριτικής ότι «πρέπει να δικαιούσαι να ανέβεις πάνω στην σκηνή..»…σκέψη που περικλείει την αντίληψη ότι πρέπει να μάθεις να αντέχεις τα πάνδεινα και να υποφέρεις πολλά προκειμένου να καταξιωθείς..πρέπει να τα θυσιάσεις όλα, να ζείς ασκητικά και λιτά και να είσαι υποταγμένος στην τέχνη που έχεις επιλέξει.
Μας το λέει και η ηρωίδα του Τσέχοφ Νίνα στον «Γλάρο» όταν απευθύνεται στον φανταστικό ήρωά της, Κόστια: “Γιατί λες πως φιλείς το χώμα που πατώ; Εγώ θέλω σκότωμα. . Είμαι τόσο κουρασμένη! Αν μπορούσα να ξεκουραστώ… Αν μπορούσα να ησυχάσω!… . Είμαι γλάρος… Όχι, άλλο ήθελα να πω… Είμαι ηθοποιός… Ω, μάλιστα!. Είναι κι αυτός εδώ!… (Γυρνώντας πίσω στον ΤΡΕΠΛΙΕΦ). Καλά… Ας είναι… Δεν πειράζει. Δεν πίστευε στο θέατρο, πάντα γελούσε με τα όνειρά μου, ώσπου σιγά – σιγά έπαψα κι εγώ να πιστεύω, έχασα το θάρρος μου… Έπειτα οι αμφιβολίες για την αγάπη του, η ζήλια, ο φόβος κι η αγωνία για το παιδί μου… Έγινα ποταπή, ασήμαντη, έπαιζα ηλίθια.. Δεν ήξερα τι να κάνω τα χέρια μου, δεν ήξερα να σταθώ στη σκηνή, δεν μπορούσα να δαμάσω τη φωνή μου. Εσύ δεν μπορείς να φανταστείς τι νιώθει εκείνος που ξέρει πως παίζει ελεεινά.
Είμαι ένας γλάρος. Όχι, δεν είν’ αυτό… Θυμάσαι που σκότωσες κάποτε ένα γλάρο; Ένας άνθρωπος πέρασε κατά τύχη, τον είδε, και μη έχοντας τίποτα άλλο να κάνει τον κατάστρεψε… Ένα θέμα για μικρό διήγημα… Όχι, δεν είν’ αυτό… μ’ όλο που…
Τι έλεγα;… Α, για τη σκηνή. Ναι, τώρα πια δεν είμ’ έτσι. Τώρα είμαι μια πραγματική ηθοποιός, παίζω με πάθος, μ’ ενθουσιασμό, μεθώ πάνω στη σκηνή, νιώθω πως είμαι ωραία… Και τώρα, αφότου βρίσκομαι δω, περπατώ τριγύρω και σκέφτομαι, σκέφτομαι, και νιώθω πως η ψυχή μου γίνεται κάθε μέρα πιο δυνατή! Τώρα το ξέρω, το καταλαβαίνω, Κώστια, πως στη δουλειά μας – στο παίξιμο ή στο γράψιμο – κείνο που αξίζει δεν είναι η φήμη, δεν είναι η δόξα, μήτε εκείνα που ονειρευόμαστε, αλλά το να μάθεις πώς να κάνεις υπομονή… Να μάθεις να σηκώνεις το σταυρό σου και να ’χεις πίστη. Εγώ τώρα πιστεύω, κι αυτό με κάνει να πονώ λιγότερο. Κι όταν σκέφτομαι την τέχνη μου, την αποστολή μου, δε φοβάμαι τη ζωή…”
Είναι κοινός τόπος στο θέατρο ότι πρέπει να ματώσεις για να γίνεις ηθοποιός. Σπουδαίος, καταξιωμένος ηθοποιός. Να υπνωτίζεις το κοινό και ας παίζεις μόνο με ένα ξύλινο παλιό τραπέζι και μια γυμνή λάμπα σε ένα σκοτεινό ημιυπόγειο. Να μην τα παρατάς ποτέ. Κι ας ανέχεσαι προσβολές, ξεσπάσματα, ύβρεις, ακατάληπτες ιαχές, λοιδορίες. Να μην τα παρατάς ποτέ. Να διαβάζεις δυνατά, καθάρά με στεντόρεια φωνή και να εννοείς αυτά που λές. Να είσαι φυσικός. Να παίζεις, να μην προσπαθείς να παίξεις, να μην υπερπαίζεις. Και ας σου τσακίζουν τον εγωισμό. Κι ας είναι όλη σου η ζωή στο θέατρο μια αυταπάρνηση, ή αλλιώς μια χίμαιρα . όπως γράφει ο σπουδαίος μας ποητής Γιώργος Σεφέρης: «. ..για ένα πουκάμισο αδειανό..για μιαν Ελένη..».
Λίγα χρόνια πριν σε μια ακρόαση σε ιστορικό κινηματογράφο στην οδό Πανεπιστημίου ένας γνωστός σκηνοθέτης αναγνωρίζει το ταλέντο, το στόμφο και την τόλμη πέντε νέων κοριτσιών, απόφοιτων δραματικών σχολών που ξεκινούν την ανηφορική – ο σωστός δρόμος είναι ο ανήφορος κατά τον Καζαντζάκη, σωστά? – στο πρώτο μέρος της ακρόασης. Ακούει προσεκτικά τον μονόλογο, το τραγούδι και το ποίημα και τις χειροκροτεί ενθαρρυντικά.
-Ξέρετε, έχετε ταλέντο.. χρειάζεστε δουλειά ακόμη γιατί είστε κάπως ακατέργαστη αλλά διακρίνω το ταλέντο σας και πιστεύω σε εσάς. Έχετε εξαιρετικά στοιχεία αλλά και πολύ δρόμο μπροστά σας.
Ακολουθούν μερικές παύσεις κα μερικές συνθήκες αυτοσχεδιασμού.
-Κάντε το κόκκινο:
– Τι? Μα..
-Τι μα! Ηθοποιός είστε! Κάντε ότι σας κατέβει στο κεφάλι!
Κάντε την άρρωστη. Κάντε την αλλοδαπή. Κάντε τον πολυέλειο.
Στη δεύτερη φάση της ακρόασης ο σκηνοθέτης θα προσκαλέσει τις αποφοίτους δραματικών σχολών και επίδοξες ηθοποιούς στο σπίτι του σε κάποιο προάστιο της Αθήνας για να μελετήσουν τον μονόλογο. Τρέπονται όλες σε άτακτη φυγή. Τον ακολουθεί μόνο μία. Σήμερα πρωταγωνιστεί σε καθημερινό τηλεοπτικό σήριαλ και σε φυλλάδες κίτρινων περιοδικών.
Την έλεγαν Ελένη..
