Γράφει η Σωτηρία Σάκουλα
Τη νύχτα μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου του 1826, συνέβη αυτό που συγκλόνισε όλη την ανθρωπότητα. Η έξοδος του Μεσολογγίου ή κατά ορισμένους το Ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου, ήταν η έξοδος που πραγματοποίησαν οι πολιορκημένοι στρατιώτες και άμαχοι της περιοχής αυτής όταν πλέον δεν είχαν άλλες δυνατότητες να υποστηρίξουν την άμυνα τους, απέναντι στον εχθρό, τα τουρκικά και αιγυπτιακά στρατεύματα, κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821. Οι κατάσταση ήταν τόσο δυσχερής που στην ουσία οι κάτοικοι λιμοκτονούσαν, οι υπόλοιποι Έλληνες εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου , δεν είχαν τη δυνατότητα να τους βοηθήσουν.
Οι 12.000 κάτοικοι τού Μεσολογγίου αντιστάθηκαν σθεναρά επί έναν χρόνο και τελικά προτίμησαν την ηρωική έξοδο από την παράδοση στα χέρια των πολιορκητών. Η Επανάσταση μετά την πτώση τού Μεσολογγίου είχε σχεδόν κατασταλεί. Η φλόγα της όμως παρέμεινε άσβεστη, καθώς η ήττα μετατράπηκε σε νίκη. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι ένα νέο κύμα φιλελληνισμού αναδύθηκε μετά την αμαύρωση τού Αγώνα εξαιτίας τού εμφύλιου σπαραγμού. Αυτό με τη σειρά του επηρέασε εμμέσως την ευρωπαϊκή διπλωματία για τα εθνικά δίκαια των Ελλήνων. Όσοι γλύτωσαν από τη μεγάλη σφαγή τού Μεσολογγίου δεν σταμάτησαν τον αγώνα κατά των Τούρκων. Και πολλοί από αυτούς συνέχισαν να προσφέρουν στην πατρίδα τους και μετά την απελευθέρωση.
Ένας από τους μεγαλύτερους φιλέλληνες που εμπνεύστηκε από το ηρωικό αυτό γεγονός ήταν ο Ιταλός Giuseppe Regaldi, τα έργα του είναι γεμάτα μνήμες από την Ελλάδα. Σημείο σταθμός για τη ποιητική του έκφραση αποτέλεσε το έργο του “ Ένα κρανίο από το Μεσολόγγι – Un cranio di Missolungi”. Σε αυτό, όχι µόνο εξυµνεί το πρόσφατο παρελθόν αλλά δηλώνει έµµεσα και τη διάθεση των Ελλήνων για την απελευθέρωση των υπόλοιπων ελληνικών εδαφών. Το ποίηµα το εµπνεύσθηκε, όπως αναφέρει, από ένα κρανίο ενός νεκρού Έλληνα αγωνιστή του Μεσολογγίου που το είχε ανάµεσα στα βιβλία του ο Μακεδόνας Ευαγγελίδης στη Σύρο. Ο Regaldi επισκεπτόµενος το νησί και αντικρίζοντας στο κολέγιο της Σύρου το κρανίο του Μεσολογγίτη αγωνιστή, έγραψε στις 22 Ιουλίου 1852 το ποίηµα αυτό, το οποίο είναι ένα από τα ομορφότερα της ιταλικής ποιητικής δηµιουργίας, εµπνεόµενο από τα ελληνικά γεγονότα της Παλιγγενεσίας. Ο Regaldi γράφει το Κρανίο από το Μεσολόγγι για να υποστηρίξει ακόµα µια φορά τις ελληνικές απόψεις και διεκδικήσεις. Το πόσο πολύ νοιαζόταν για την Ελλάδα και πόσο τη θεωρούσε κοντά του, φαίνεται και από τους ακόλουθους στίχους.
«Ιταλία και Ελλάδα γεννήθηκαν δίδυµες
Την ιερή ηµέρα που νέα αστέρια
Τριγύρω από το θρόνο τού εξέχοντος Ήλιου Έπλεκαν τραγούδια».
Αξίζει να αναφερθεί ότι χάρη σε φιλέλληνες αυτού του βεληνεκούς τα δεδομένα άλλαξαν, άλλωστε χωρίς τη συμβολή του δικού του έργου ο κόσμος δεν θα ήταν όπως είναι τώρα. Αφύπνισε τους ανθρώπους όταν και όπως έπρεπε.
