Ως νεώτερο μνημείο χαρακτηρίζεται πλέον η πατρική οικία των Μίκη και Γιάννη Θεοδωράκη στον Γαλατά Χανίων, σύμφωνα με γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ).
Η απόφαση ανοίγει τον δρόμο για πλήρη αποκατάσταση και επανάχρηση του ιστορικού κτηρίου, το οποίο προορίζεται να λειτουργήσει ως χώρος πολιτισμού και μνήμης, αφιερωμένος στη ζωή και το έργο των δύο δημιουργών. Σύμφωνα με το Υπουργείο Πολιτισμού, στόχος είναι η ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής.
Η οικία Θεοδωράκη αποτελεί λιτή λαϊκή κατοικία με κήπο, πιθανώς του 19ου αιώνα, και βρίσκεται στη θέση «Πλακούρα» ή «Αλωνάκι» στον Γαλατά. Υπήρξε οικογενειακό καταφύγιο της οικογένειας Θεοδωράκη, και για τον Μίκη, την περίοδο 1949–1954, αποτέλεσε σημείο ανάπαυσης και δημιουργίας. Στον ίδιο χώρο, ο Γιάννης Θεοδωράκης έγραψε στίχους που μελοποιήθηκαν από τον αδερφό του, όπως τα τραγούδια «Χάθηκα» και «Όμορφη Πόλη».
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε ότι ο χαρακτηρισμός της οικίας ως μνημείο συμπίπτει με την ανακήρυξη του 2025 σε «Αφιερωματικό Έτος Μίκη Θεοδωράκη», με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. Όπως ανέφερε, το ΥΠΠΟ προγραμματίζει δράσεις εντός και εκτός Ελλάδας στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων.
Το κτήριο, μαζί με γειτονικά ακίνητα που είχε δωρίσει ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης στον Δήμο Χανίων, είχε υποστεί μερική αποκατάσταση το 2016. Η πλήρης επανάχρηση προβλέπει τη λειτουργία του ως πολυχώρου πολιτισμού, με εκθέσεις, δράσεις έρευνας και εκδηλώσεις.
Χρηματοδότηση και επόμενα βήματα
Για τις εργασίες αποκατάστασης έχουν ήδη εξασφαλιστεί 350.000 ευρώ από το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Επιπλέον, το ΥΠΠΟ θα καλύψει ισόποσα τον προϋπολογισμό, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό στα 700.000 ευρώ.
Παράλληλα, σύμφωνα με την ανακοίνωση, ο Δήμος Χανίων δρομολογεί την αγορά όμορου ακινήτου που ανήκει στην Τράπεζα Χανίων, με σκοπό την ενίσχυση της λειτουργικότητας του χώρου. Από το τίμημα των 200.000 ευρώ, τα 180.000 ευρώ θα καλυφθούν από το ΥΠΠΟ και τα υπόλοιπα 20.000 ευρώ από τον Δήμο.
Με τη γνωμοδότηση του ΚΣΝΜ και τις παράλληλες χρηματοδοτήσεις, διαμορφώνεται σταδιακά ένας ζωντανός πολιτιστικός πυρήνας, με σκοπό τη σύνδεση του κοινού με τη δημιουργική παρακαταθήκη των δύο αδερφών.
