Μια δήλωση που προκαλεί αίσθηση και αντιδράσεις έκανε η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, η οποία σε συνέντευξή της επέρριψε ευθύνες σε Πολωνία και κράτη της Βαλτικής για τη ρήξη στις διπλωματικές σχέσεις ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Ρωσία – και εμμέσως για τη μετέπειτα εισβολή στην Ουκρανία.
Μιλώντας στο ουγγρικό περιοδικό Partizán, η Μέρκελ αποκάλυψε ότι τον Ιούνιο του 2021 είχε προτείνει τη δημιουργία ενός νέου σχήματος διαλόγου με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, καθώς – όπως είπε – «ο Πούτιν δεν έπαιρνε πλέον στα σοβαρά τη Συμφωνία του Μινσκ». Η πρότασή της προέβλεπε συνάντηση της ίδιας και του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν με τον Ρώσο ηγέτη, σε μια ύστατη προσπάθεια για αποκλιμάκωση.
«Κάποιοι δεν το υποστήριξαν αυτό. Επρόκειτο κυρίως για τα κράτη της Βαλτικής. Αλλά και η Πολωνία ήταν αντίθετη. Οι τέσσερις χώρες φοβούνταν ότι δεν θα είχαμε κοινή πολιτική απέναντι στη Ρωσία. Εν πάση περιπτώσει, δεν συνέβη. Μετά έφυγα από το αξίωμα και έπειτα ξεκίνησε η επιθετικότητα του Πούτιν», δήλωσε η πρώην καγκελάριος.
Η ίδια υποστήριξε ότι η Συμφωνία του Μινσκ – την οποία είχε συμβάλει να συναφθεί το 2015 – «έφερε ηρεμία από το 2015 έως το 2021» και έδωσε στην Ουκρανία «την ευκαιρία να αναδιοργανωθεί και να γίνει μια διαφορετική χώρα».
«Ριζοσπαστικοποίηση» και πανδημία
Η Μέρκελ πρόσθεσε ότι στην επιδείνωση των σχέσεων με τη Μόσχα συνέβαλε και η πανδημία του κορονοϊού, η οποία εμπόδισε τις δια ζώσης συναντήσεις με τον Πούτιν. «Αν δεν μπορείς να συναντηθείς και να συζητήσεις πρόσωπο με πρόσωπο, δεν θα βρεις νέους συμβιβασμούς. Οι τηλεδιασκέψεις δεν ήταν αρκετές. Έτσι, η Ρωσία ριζοσπαστικοποιήθηκε πολιτικά τόσο πολύ και τελικά επιτέθηκε στην Ουκρανία», ανέφερε.
Ωστόσο, τα σχόλιά της δεν έμειναν αναπάντητα. Η BILD σχολίασε δηκτικά ότι «αυτό που δεν λέει η Μέρκελ είναι ότι στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Μινσκ, η Ρωσία σκότωσε και τραυμάτισε περισσότερους από 5.000 Ουκρανούς στρατιώτες μεταξύ 2015 και 2021. Η επιθετικότητα του Πούτιν δεν ξεκίνησε μετά το τέλος της θητείας της».
Το «φάντασμα» του Nord Stream 2
Την ίδια ώρα, το Politico υπενθύμισε ότι το 2021, ο τότε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και σημερινός πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ είχε χαρακτηρίσει την έγκριση του αγωγού Nord Stream 2 από τη γερμανική κυβέρνηση υπό την Μέρκελ ως «το μεγαλύτερο λάθος της». Μια κίνηση που, κατά πολλούς αναλυτές, ενίσχυσε την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία και έδωσε στη Μόσχα γεωπολιτικό πλεονέκτημα.
Οι δηλώσεις της Άγγελα Μέρκελ αναζωπυρώνουν τη συζήτηση γύρω από τον ρόλο της Γερμανίας και της Ε.Ε. στις σχέσεις με τη Ρωσία, και εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για το αν η ευρωπαϊκή διπλωματία θα μπορούσε να είχε αποτρέψει τον πόλεμο στην Ουκρανία, αν είχαν ληφθεί διαφορετικές αποφάσεις πριν από την εισβολή.